رئیسعلی دلاوری، شهید راه مبارزه با استعمار انگلیس
♦ با شروع جنگ جهانی اول و با نادیده گرفتن اعلام بی‌طرفی ایران، انگلیسی‌ها از جنوب و روس‌ها از شمال به کشورمان تجاوز کردند.
♦ در جنوب و در بوشهر رئیسعلی دلواری سران ایلات و عشایر را در مقابل انگلیسی‌ها متحد کرد. او با شجاعتی وصفناپذیر به مقابله با تجاوزگران پرداخت و شکستهای سنگینی بر آنان وارد کرد؛ تا آنجا که دو نفر از افسران بلندپایه انگلیسی در حملات پراکنده دلیران تنگستانی به هلاکت رسیدند.
♦ انگلیسی‌ها که در میدان نبرد قدرت رویارویی با رئیسعلی را نداشتند پیشنهاد رشوه ۴۰ هزار پوندی را مطرح کردند که با پاسخ کوبنده رئیسعلی مواجه شدند.
♦ متجاوزان انگلیسی با چهار کشتی و گردان پیاده نظام به بندر دلوار حمله کردند اما پس از نبردی سه روزه با ۳۳۰ کشته از دلاوران تنگستانی شکست خوردند.
♦ وقتی حربه تهدید، حمله نظامی و تطمیع نتوانست مقاومت دلاور دلوار را بشکند، انگلیسی‌ها به مکر و نیرنگ متوسل شدند و با توطئه، غلامحسین تنگکی از خیانت پیشگان داخلی را فریفته و او را به مقابله با رئیسعلی فرستادند.
♦ سرانجام رئیسعلی دلواری که با یاران خود با تدارک حمله ای سنگین قصد شبیخون به بوشهر و تهاجم علیه انگلیسی‌ها را داشت در منطقه تنگک صفر در حومه بوشهر از پشت مورد اصابت گلوله قرار گرفت و دلاوری که هرگز در نبرد رویاروی شکست نخورده بود، با حربه انگلیسی خدعه و نیرنگ در سال ۱۲۹۴ در ۳۴ سالگی به شهادت رسید.
♦ با شهادت شهید رئیسعلی دلواری انگلستان بزرگترین دشمن خود در جنوب ایران را از سر راه برداشت؛ اما تاثیر ماندگار قیام تنگستان و نقش فرماندهی این سردار شجاع به گونه‌ای بود که بعد از آن انگلستان هرگز نتوانست در اقدامی مسلحانه به جنوب ایران دست‌اندازی کند و آرزوی شوم او ناکام ماند.
♦ قیام تنگستان از برگ‌های زرین تاریخ استعمارستیزی و استقلال‌خواهی ملت ایران در مقابل زورگویان و متجاوزان است.
♦ مقاومت در برابر ظلم، تکیه به نیروی خودی، سازش‌ناپذیری، تقویت روحیه ایثار و شهادت، ایستادگی در مقابل تحریم‌ها و تهدیدها از درس‌های ماندگار قیام تنگستان است.
♦ ۱۲ شهریور سالروز شهادت قهرمان مبارزه با استعمار شهید رئیسعلی دلواری به نام «روز ملی مبارزه با استعمار انگلیس» نامگذاری شده است.